Οι ευρωεκλογές αποτελούν έναν κίνδυνο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη αλλά και μία ευκαιρία για τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και το πολιτικό σύστημα να επαναισορροπήσει τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας σε παρέμβασή του στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ συνομιλώντας με τον δημοσιογράφο Απόστολο Μαγγηριάδη σημείωσε ότι ο πρωθυπουργός μοιάζει σαν να τρέχει μόνος του σε έναν αγώνα στίβου μόνος του και παρόλα αυτά κινδυνεύει να έρθει δεύτερος, τονίζοντας ότι η αξιωματική αντιπολίτευση έχει μία ευκαιρία.
Όπως επισήμανε ο Αλέξης Τσίπρας, το διακύβευμα των ευρωεκλογών «είναι να επαναισορροπήσει το πολιτικό σύστημα. Να έχουμε μία αξιωματική αντιπολίτευση που θα είναι σε θέση διεκδικήσει με αξιώσεις την διακυβέρνηση στον επόμενο γύρο των εθνικών εκλογών. Να αξιοποιήσει την ετεροχρονισμένη φθορά της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τις δικές της επιλογές. Με καθυστέρηση ενός χρόνου έχει φθορά για υποκλοπές, Τέμπη, σοβαρότατες παραβιάσεις του κράτους δίκαιου, για διαφθορά».
Ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι «η εικόνα είναι ότι ο κύριος Μητσοτάκης τρέχει σε έναν αγώνα στίβου μόνος του, χωρίς αντίπαλο, και κινδυνεύει να έρθει δεύτερος. Αυτό οφείλει να το αξιοποιήσει κυρίως η αξιωματική αντιπολίτευση και θα είναι προς όφελος του πολιτικού συστήματος διότι θα επαναισορροπήσει».
«Σε αυτές τις ευρωεκλογές κινδυνεύουμε να έχουμε μία εικόνα φοιτητικών εκλογών που όλοι θα έχουν χάσει και όλοι θα λένε ότι έχουν κερδίσει. Πολλές φορές όταν έχεις αίσθηση ότι δεν έχεις κίνδυνο, έχεις το χρονόμετρο ως δρομέας. Θα καταγράψεις ένα ποσοστό. Αν το ποσοστό που θα καταγράψει ο κύριος Μητσοτάκη είναι πολύ χαμηλό σε σχέση με τις εθνικές εκλογές, ανεξαρτήτως του ποσοστού των άλλων κομμάτων, θα έχει πρόβλημα. Το να θεωρείς ότι είσαι μόνος σου σου δίνει μεγαλύτερη αλαζονεία από όση εκ φύσεως διαθέτει ο κύριος Μητσοτάκης» τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας και συμπλήρωσε:
«Είναι ένας κίνδυνος για τον κύριο Μητσοτάκη αλλά μία ευκαιρία για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και για το πολιτικό σύστημα να επαναισορροπήσει».
Αναφερόμενος στο διακύβευμα των ευρωεκλογών για την Ευρώπη, ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε: «Έχουμε σε όλη την Ευρώπη μία αξιοπρόσεκτη και θα έλεγα επικίνδυνη άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού. Έχουμε δυστυχώς μάχες όχι ανάμεσα στην αριστερά και την δεξιά, την κεντροαριστερά και την κεντροδεξιά, αλλά σε πολλές περιπτώσεις το διακύβευμα των εκλογών είναι το ποσοστό των ακροδεξιών κομμάτων ή και η δυνατότητα να πρώτα ακροδεξιά κόμματα. Στη Γαλλία έχει προεξοφληθεί η νίκη της Λεπέν με πολύ μεγάλη διαφορά, το AfD στη Γερμανία πάει να πιάσει ένα ποσοστό πάνω από 20%, στην Ιταλία είναι πρώτη η Μελόνι, ακόμα και στην Πορτογαλία στις εθνικές εκλογές που δεν είχαμε ποτέ ακροδεξιά, είδαμε πάρα πολύ υψηλά ποσοστά κοντά στο 178%-18% ενός ακροδεξιού κόμματος, Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί συμβαίνει αυτό. Πρέπει να δώσουμε απαντήσεις στο γιατί συμβαίνει αυτό».
Όπως είπε, εδώ και μία 15ετια η Ευρώπη περνάει μέσα από αλλεπάλληλες λύσεις που προκαλούν το αίσθημα της ανασφάλειας και του φόβου, με αποτέλεσμα να σπρώχνει μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού πληθυσμού σε απλουστευτικές βεβαιότητες.
Ένας δεύτερος λόγος είναι η υποχώρηση της πολιτικής. «Πολύς κόσμος δεν πιστεύει ότι υπάρχει μεγάλη αλλαγή σε κεντροδεξιά και κεντροαριστερά. Αν η αριστερά δεν επαναπροσεγγίσει τα οράματα και τις αξίες της πολιτικής, αν δεν αντιμετωπίσει το κρίσιμο της ασφάλειας, δεν μπορούμε να χαρίσουμε την έννοια στην ακροδεξιά. Να βγάλουμε το πηλήκιο από την έννοια της ασφάλειας. Βιοτική ασφάλεια, να ξέρεις ότι θα μπαίνεις σε ένα τρένο και θα φτάνεις. Να ξέρεις ότι θα μπορεί σαν επιβιώσεις όταν πηγαίνεις σε ένα αστυνομικό τμήμα. Δεν θα πέφτει μία βροχή και θα πλημμυρίζουν οι δρόμοι, μία φωτιά και θα καίγεται το σπίτι σου».
Οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης δεν διαχέονται με δικαιοσύνη στην κοινωνία
Ερωτηθείς για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο πρώην πρωθυπουργός ανέφερε ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε επίπεδο μακροοικονομικών επιλογών, έχουμε θετικά μεγέθη. Οι προϋποθέσεις βεβαίως είχαν τεθεί στην περίοδο της διακυβέρνησης 2015-2019 όπου ανακτήσαμε πρόσβαση στις αγορές, ανακτήσαμε την αξιοπιστία μας, φτιάξαμε ένα μαξιλάρι ασφάλειας, επανήλθαμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ρυθμίσαμε το χρέος. Αν δεν υπήρχαν όλα αυτά, σήμερα δεν θα είχαμε κανένα περιθώριο αισιοδοξίας. Έκπληξη θα ήταν τα βραχυπρόθεσμα μακροοικονομικά μεγέθη να μην είναι θετικά.
Εκφράζω την ανησυχία μου σε ό,τι αφορά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και τη δυνατότητα να έχει διατηρήσιμα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο. Αν αναλύσετε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των θετικών αναπτυξιακών ρυθμών του τελευταίου διαστήματος, περίπου το 70% του ρυθμού ανάπτυξης οφείλεται στην ιδιωτική κατανάλωση. Έχουμε μια σημαντική μείωση των επενδύσεων κατά 0,5%, έχουμε μια σημαντική μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων από 7,5 δισ. το 2022 σε 4,6 δισ. το 2023, οι μισές εκ των οποίων οφείλονται στην κατοικία και έχουμε το υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.
Έχουμε ένα παραγωγικό μοντέλο που δεν είναι τόσο ανταγωνιστικό. Αυτά όλα πρέπει να μας προβληματίσουν. Πολλά από αυτά ήταν δείκτες που μας οδήγησαν στην κρίση. Αυτοί οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης δεν διαχέονται με δικαιοσύνη στην ελληνική κοινωνία» ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας και συμπλήρωσε ότι «είμαστε κοντά στο επίπεδο Βουλγαρίας, Πολωνίας, Ουγγαρίας Τσεχίας και όχι της κεντρικής Ευρώπης που θα έπρεπε να είναι ο στόχος μας».
Οι πρωτοβουλίες που πρέπει να πάρει η Ευρώπη
Ερωτηθείς σχετικά για την ευρωπαϊκή Άμυνα και τη θέση της Αριστεράς, ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε ότι «η έννοια της γεωπολιτικής ασφάλειας προφανώς εξαρτάται και από τις αποτρεπτικές ικανότητες αλλά κυρίως από τη διπλωματία και την εξωτερική πολιτική. Μία κρίσιμη έννοια είναι η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής που δεν διασφαλίζεται μονοσήμαντα, ενισχύοντας τον αμυντικό της προϋπολογισμό, την αποτρεπτική της ικανότητα εντασσόμενη όμως στους σχεδιασμούς γεωπολιτικούς τρίτων, π.χ. των ΗΠΑ. Το κρίσιμο είναι η ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτό το πλαίσιο θα έβλεπα και την ανάγκη να ενισχυθεί η Άμυνα.
Έχουμε γύρω μας δύο πολέμους στην ευρωπαϊκή γειτονιά, στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη. Δεν έχω δει καμία ουσιαστική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης των δικών της γεωπολιτικών στόχων. Η Ευρώπη δεν μπορεί παρά να είναι συνυφασμένη με την έννοια του κράτους δικαίου, της ειρήνης και της σταθερότητας. Θα περίμενα να είναι πιο δραστήρια στην κατεύθυνση των διπλωματικών πρωτοβουλιών ώστε να σταματήσει η παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα περίμενα μια σοβαρή ειρηνευτική πρωτοβουλία για εκεχειρία στη Γάζα. Όταν έχουμε πάνω από 35.000 νεκρούς, εκ των οποίων 70% των νεκρών είναι άμαχοι. Θα περίμενα μια πιο δραστήρια παρέμβαση για την Κύπρο, για τα Δυτικά Βαλκάνια. Ούτε απεσταλμένο για το κυπριακό δεν έχει ορίσει. Είναι άβουλη στην προοπτική διεύρυνσης των δυτικών Βαλκανίων».
«Δεν τα λέω όλα αυτά για να επαναφέρω από το παράθυρο τη θεωρία που είναι λίγο ισοπεδωτική ότι δεν πρέπει να μας νοιάζει η Άμυνα ή η αποτρεπτική ικανότητα της χώρας και της Ευρώπης. Πρέπει να μας απασχολεί, αλλά αυτό να είναι συνυφασμένο με την εξωτερική πολιτική. Το ευρωπαϊκό ομόλογο θα πρέπει να αναδείξουμε ως ένα εργαλείο αλληλεγγύης και συνεκτικότητας. Μία από αυτή είναι η άμυνα αλλά και η κλιματική κρίση και το μεγάλο θέμα της Ευρώπης που γερνάει, το δημογραφικό, άρα να ενισχύσουμε τα ασφαλιστικά της συστήματα».
Οι δύο όψεις του Τραμπ
Σχετικά με το ενδεχόμενο επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, ο Αλέξης Τσίπρας σχολίασε ότι «η Ευρώπη θα πρέπει να ανησυχεί για τις δικές της πολιτικές εξελίξεις και αδυναμίες παρά για τις πολιτικές εξελίξεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το έχουμε ξαναζήσει, δεν θα είναι μια έκπληξη. Θα είναι μια αρνητική εξέλιξη για το εσωτερικό των ΗΠΑ, αλλά σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική δεν νομίζω ότι θα έχουμε τρομακτικές αλλαγές που θα επηρεάσουν τόσο πολύ την Ευρώπη. Η Ευρώπη θα έχει μεγαλύτερο κίνδυνο αν εκλεγεί η Λεπέν στη Γαλλία παρά ο Τραμπ στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ έχει έναν ιδιαίτερο κυνικό τρόπο να υλοποιεί πολιτικές που θεωρεί ο ίδιος επωφελείς για τις ΗΠΑ. Το θέμα είναι να θέσεις την πολιτική του σε τέτοιο σημείο ώστε να επωφεληθείς εσύ απ’ αυτό. Εμείς κυβερνήσαμε επί Τραμπ και καταφέραμε και τον στρατηγικό διάλογο με τις ΗΠΑ, και τη συνεργασία Ισραήλ – Κύπρο – ΗΠΑ, τον Eastmed αλλά επί Τραμπ αργότερα είδαμε το τουρκολιβυκό, την αδιαφορία της αμερικανικής κυβέρνησης για το Oruc Reis που έκανε βόλτες στο Αιγαίο, είδαμε την αδιαφορία για τον Έβρο, είδαμε δηλαδή δύο όψεις της κυβέρνησης Τραμπ. Είναι στο χέρι της δικής μας εξωτερικής πολιτικής και στρατηγικής πώς θα χειριστεί κάτι που είναι που ένα πιθανό ενδεχόμενο. Δεν το εύχομαι, θα ήταν κρίσιμο να έχουμε μια διαφορετική εξέλιξη».
Ψάχνουμε να βρούμε τη θέση μας στα ελληνοτουρκικά
Μιλώντας για τα ελληνοτουρκικά, ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι «η Τουρκία έχει μια σαφή στρατηγική. Ψάχνουμε να βρούμε ποια είναι η δικιά μας. Για τη δικιά μας δεν είμαι πολύ σίγουρος. Η Τουρκία έχει μία σαφή στρατηγική είτε κλιμακώνοντας την ένταση, είτε επιχειρεί την αποκλιμάκωση. Οι θέσεις της είναι σαφείς. Αυτή την περίοδο διάγουμε μία περίοδο αποκλιμάκωση της έντασης για να επιχειρήσει να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, με την Ευρώπη και τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής. Η Τουρκία δεν έχει έναν ισότιμο ρόλο με την Ελλάδα, είναι πια μια ισχυρή δύναμη για τους εταίρους της που μπορεί να είναι ανεκτό να είναι στο ΝΑΤΟ, να έχει σχέσεις με τη Ρωσία, να φιλοξενεί τον Πούτιν, να φιλοξενεί ακόμα και διασκέψεις πρωτοβουλιών ειρήνευσης τη στιγμή που κατέχει το βόρειο τμήμα της Κύπρου εδώ και 50 χρόνια. Τα F-16 τα παίρνει κανονικά χωρίς όρους παρά αυτά που μου έλεγε ο κύριος Μητσοτάκης μέσα στη Βουλή. Άρα βοηθάει αποκλιμάκωση για πετύχει τον στόχο της».
«Έχει μια στρατηγική η Τουρκία. Το θέμα είναι η δικιά μας ποια είναι; Πως φανταζόμαστε τη συμβίωση όταν ο γείτονας γίνεται διαρκώς πιο ισχυρός και παραμένει άτεγκτος σε σχέση με τις διεκδικήσεις του που πολλές είναι πέρα και έξω από το πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Θέλουμε να αναβάλλουμε την προοπτική διεκδίκησης μιας δίκαιη και βιώσιμης επίλυσης των διαφορών μας; Θέλουμε να επισπεύσουμε; Διεκδικούμε μία λύση στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου χωρίς όμως υποχωρήσεις σε κρίσιμα ζωτικής σημασίας θέματα που αφορούν τα κυριαρχικά μας δικαιώματα; Δεν είναι απολύτως σαφές. Όσο ήμασταν κυβέρνηση ήταν σαφές».
Εμμονή του Σόιμπλε με την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ
Ερωτηθείς σχετικά με τα αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που αναφέρονταν στο πρόσωπό του, σημείωσε ότι είχε το «θάρρος να πει τα πράγματα με το όνομά τους», παρόλο που είχε «εμμονή» με την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ -γιατί είχε ρίξει όλο του το «πολιτικό βάρος» εκεί για να «κρύψει τις ευθύνες» της γερμανικής κυβέρνησης. Μάλιστα, είπε πως υπάρχει «αντίστιξη ανάμεσα σε αυτά που καταγράφει ο Σόιμπλε στα απομνημονεύματά του» και σε αυτά που «εγχώριοι υποστηρικτές του» έλεγαν όλο το προηγούμενο διάστημα για τη στάση του στο δημοψήφισμα και συγκεκριμένα αναφέρθηκε στα περί «κωλοτούμπας» την ώρα που ο Σόιμπλε αναγνώρισε «αξιοπρόσεκτο ελιγμό» και μια «γενναία θέση». «Εγώ του είπα θα μείνω στην ευρωζώνη, αλλά θα πολεμήσω τη λιτότητα», είπε χαρακτηριστικά ο Αλ.Τσίπρας, ενώ επισήμανε ότι αυτό που «κατάφερε η Ελλάδα το 2018», δηλαδή να παραμείνει στην ευρωζώνη και να ολοκληρώσει το πρόγραμμα, δεν ήταν καν στο «τραπέζι των διαπραγματεύσεων το 2015» και δεν θα συνέβαινε χωρίς «τη δραματοποίηση του 2015».
Δεν είμαι μόνο το Τικ Τοκ πολιτική
Κλείνοντας, ο Αλ. Τσίπρας αναφέρθηκε στα σχέδιά του για το μέλλον, τονίζοντας πως έχει μεν παραιτηθεί από την πρώτη γραμμή, ωστόσο δεν έχει παραιτηθεί από την πολιτική. «Είμαι ενεργός πολιτικά, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, με τα λάθη και τα σωστά. Έχουμε παρακαταθήκη πίσω μας σημαντική, στην οποία πρέπει να αναστοχαστούμε», είπε και εξήγησε πως δεν διεκδικεί πλέον κάτι για εκείνον, αλλά διεκδικεί τον ρόλο της «παραγωγής πολιτικής μέσα από τη δημιουργία του Ινστιτούτου Αλέξης Τσίπρας». «Δεν είμαι μόνο το Τικ Τοκ πολιτική. Να εμπνεύσουμε οράματα, ιδέες, αξίες».
Στο πλαίσιο, αυτό, είπε έρχεται σε επαφή με Έλληνες και ξένους συνεργάτες και έτσι τέθηκε το ζήτημα “rebranding Alexis Tsipras”, ωστόσο ξεκαθάρισε ότι δεν θα κάνει rebranding στις «αξίες» που «πρεσβεύει και υπηρετεί».
Όπως επισήμανε ο Αλέξης Τσίπρας, το διακύβευμα των ευρωεκλογών «είναι να επαναισορροπήσει το πολιτικό σύστημα. Να έχουμε μία αξιωματική αντιπολίτευση που θα είναι σε θέση διεκδικήσει με αξιώσεις την διακυβέρνηση στον επόμενο γύρο των εθνικών εκλογών. Να αξιοποιήσει την ετεροχρονισμένη φθορά της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τις δικές της επιλογές. Με καθυστέρηση ενός χρόνου έχει φθορά για υποκλοπές, Τέμπη, σοβαρότατες παραβιάσεις του κράτους δίκαιου, για διαφθορά».
Ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι «η εικόνα είναι ότι ο κύριος Μητσοτάκης τρέχει σε έναν αγώνα στίβου μόνος του, χωρίς αντίπαλο, και κινδυνεύει να έρθει δεύτερος. Αυτό οφείλει να το αξιοποιήσει κυρίως η αξιωματική αντιπολίτευση και θα είναι προς όφελος του πολιτικού συστήματος διότι θα επαναισορροπήσει».
«Σε αυτές τις ευρωεκλογές κινδυνεύουμε να έχουμε μία εικόνα φοιτητικών εκλογών που όλοι θα έχουν χάσει και όλοι θα λένε ότι έχουν κερδίσει. Πολλές φορές όταν έχεις αίσθηση ότι δεν έχεις κίνδυνο, έχεις το χρονόμετρο ως δρομέας. Θα καταγράψεις ένα ποσοστό. Αν το ποσοστό που θα καταγράψει ο κύριος Μητσοτάκη είναι πολύ χαμηλό σε σχέση με τις εθνικές εκλογές, ανεξαρτήτως του ποσοστού των άλλων κομμάτων, θα έχει πρόβλημα. Το να θεωρείς ότι είσαι μόνος σου σου δίνει μεγαλύτερη αλαζονεία από όση εκ φύσεως διαθέτει ο κύριος Μητσοτάκης» τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας και συμπλήρωσε:
«Είναι ένας κίνδυνος για τον κύριο Μητσοτάκη αλλά μία ευκαιρία για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και για το πολιτικό σύστημα να επαναισορροπήσει».
Αναφερόμενος στο διακύβευμα των ευρωεκλογών για την Ευρώπη, ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε: «Έχουμε σε όλη την Ευρώπη μία αξιοπρόσεκτη και θα έλεγα επικίνδυνη άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού. Έχουμε δυστυχώς μάχες όχι ανάμεσα στην αριστερά και την δεξιά, την κεντροαριστερά και την κεντροδεξιά, αλλά σε πολλές περιπτώσεις το διακύβευμα των εκλογών είναι το ποσοστό των ακροδεξιών κομμάτων ή και η δυνατότητα να πρώτα ακροδεξιά κόμματα. Στη Γαλλία έχει προεξοφληθεί η νίκη της Λεπέν με πολύ μεγάλη διαφορά, το AfD στη Γερμανία πάει να πιάσει ένα ποσοστό πάνω από 20%, στην Ιταλία είναι πρώτη η Μελόνι, ακόμα και στην Πορτογαλία στις εθνικές εκλογές που δεν είχαμε ποτέ ακροδεξιά, είδαμε πάρα πολύ υψηλά ποσοστά κοντά στο 178%-18% ενός ακροδεξιού κόμματος, Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί συμβαίνει αυτό. Πρέπει να δώσουμε απαντήσεις στο γιατί συμβαίνει αυτό».
Οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης δεν διαχέονται με δικαιοσύνη στην κοινωνία
Ερωτηθείς για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο πρώην πρωθυπουργός ανέφερε ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε επίπεδο μακροοικονομικών επιλογών, έχουμε θετικά μεγέθη. Οι προϋποθέσεις βεβαίως είχαν τεθεί στην περίοδο της διακυβέρνησης 2015-2019 όπου ανακτήσαμε πρόσβαση στις αγορές, ανακτήσαμε την αξιοπιστία μας, φτιάξαμε ένα μαξιλάρι ασφάλειας, επανήλθαμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ρυθμίσαμε το χρέος. Αν δεν υπήρχαν όλα αυτά, σήμερα δεν θα είχαμε κανένα περιθώριο αισιοδοξίας. Έκπληξη θα ήταν τα βραχυπρόθεσμα μακροοικονομικά μεγέθη να μην είναι θετικά.
Εκφράζω την ανησυχία μου σε ό,τι αφορά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και τη δυνατότητα να έχει διατηρήσιμα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο. Αν αναλύσετε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των θετικών αναπτυξιακών ρυθμών του τελευταίου διαστήματος, περίπου το 70% του ρυθμού ανάπτυξης οφείλεται στην ιδιωτική κατανάλωση. Έχουμε μια σημαντική μείωση των επενδύσεων κατά 0,5%, έχουμε μια σημαντική μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων από 7,5 δις. το 2022 σε 4,6 δις.το 2023, οι μισές εκ των οποίων οφείλονται στην κατοικία και έχουμε το υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.
Αυτά όλα πρέπει να μας προβληματίσουν. Πολλά από αυτά μας οδήγησαν στην κρίση. Αυτοί οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης δεν διαχέονται με δικαιοσύνη στην ελληνική κοινωνία».
Τα βασικά σημεία της παρέμβασης:
Η μεγάλη εικόνα είναι σε όλη την Ευρώπη έχουμε μια αξιοπρόσεκτη άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού. Σε πολλές περιπτώσεις το διακύβευμα των εκλογών είναι τα ακροδεξιά κόμματα και τα ποσοστά που θα πιάσουν. Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί συμβαίνει αυτό.
Συμβαίνει για δύο λόγους. Πρώτον γιατί η Ευρώπη περνάει απανωτές μεγάλες κρίσεις μέσα σε μια ευρύτερη κρίση, την κλιματική. Η ανασφάλεια γεννά τον φόβο. Ο δεύτερος λόγος είναι η υποχώρηση της πολιτικής. Έχει απαξιωθεί η πολιτική για κάποιους.
Αν η Αριστερά δεν επαναπροσεγγίσει τις αξίες, αν χαρίσει το αίσθημα της ασφάλειας στη Δεξιά και την Ακροδεξιά… Πρέπει να αισθάνεται ο κόσμος ασφάλεια. Της οικονομικής ασφάλειας, της στεγαστικής, της γεωπολιτικής ασφάλειας. Η Αριστερά πρέπει να επαναπροσγγίσει το ζήτημα.
Στην Ελλάδα το διακύβευμα είναι να ισορροπήσει ξανά το πολιτικό σύστημα. Να έχει η αντιπολίτευση ένα αφήγημα και να μπορεί να αντιμετωπίσει την κυβέρνηση. Η εικόνα είναι ο κ. Μητσοτάκης τρέχει μόνος του και κινδυνεύει να βγει δεύτερος. Πρέπει αυτό να το εκμεταλλευτεί η αντιπολίτευση.
Ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να μην έχει απέναντί του έναν κίνδυνο, αλλά έχει απέναντι του το χρονόμετρο. Δηλαδή το ποσοστό που θα λάβει. Είναι ένας κίνδυνος για τον κ. Μητσοτάκη και μια ευκαιρία για την αξιωματική αντιπολίτευση.
Ελληνική οικονομία
Οι βάσεις μπήκαν την περίοδο 2015-2019. Ρυθμίσαμε το χρέος και μπήκαμε σε μια άνοδο ανάπτυξης. Έκπληξη θα ήταν τα βραχυπρόθεσμα μεγέθη να μην είναι θετικά. Εκφράζω την ανησυχία μου σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο. Αν αναλύσουμε τα ποσοστά, περίπου το 70% του ρυθμού ανάπτυξης οφείλεται στην ιδιωτική κατανάλωση, έχουμε μια μείωση των επενδύσεων, έχουμε μια μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων, οι μισές εκ των οποίων οφείλονται στην κατοικία και έχουμε το έλλειμα των συναλλαγών.
Αυτά όλα πρέπει να μας προβληματίσουν. Όλα αυτά μας οδήγησαν στην κρίση. Αυτοί οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης δεν διαχέονται με δικαιοσύνη στην ελληνική κοινωνία. Αυτό που συμβαίνει δείχνει ότι η ακρίβεια που δεν είναι εισαγόμενη προκαλεί ασφυξία στα νοικοκυριά. Στο επίπεδο του κατά κεφαλήν εισοδήματος αποκλίνουμε από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Το 2007 ήταν στο 77% του μέσου όρου και το 2023 έχει κατρακυλήσει στο 47%. Το μεγάλο ερώτημα είναι όχι αν θέλουμε να μένουμε Ευρώπη, αλλά να γίνουμε Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή είμαστε κοντά στο επίπεδο της Βουλγαρίας και όχι της κεντρικής Ευρώπης.
Ευρωπαϊκή Άμυνα και η θέση της Αριστεράς
Η έννοια της γεωπολιτικής ασφάλειας εξαρτάται κυρίως από τη διπλωματία και την εξωτερική πολιτική. Να ενισχυθεί η Άμυνα. Έχουμε γύρω μας δύο πολέμους. Στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη. Δεν έχω δει κάποια κίνηση για την εξυπηρέτησης των δικών της στόχων. Θα περίμενα να είναι πιο δραστήρια για να σταματήσει η παράνομη εισβολή της Ρωσίας, μια πρωτοβουλία για τη Γάζα. Το 70% των νεκρών είναι άμαχοι στην Παλαιστίνη. Θα περίμενα μια καλύτερη παρέμβαση για την Κύπρο, για τα Δυτικά Βαλκάνια. Είναι άβουλη στην προοπτική διεύρυνσης των δυτικών Βαλκανίων. Δεν τα λέω όλα αυτά για να επαναφέρω από το παράθυρο τη θεωρία ότι δεν πρέπει να μας νοιάζει η Άμυνα. Πρέπει να μας απασχολεί, αλλά αυτό να είναι συνυφασμένο με την εξωτερική πολιτική. Το ευρωπαϊκό ομόλογο θα πρέπει να είναι ένα εργαλείο. Υπάρχει και η κλιματική κρίση και το δημογραφικό.
Ντόναλντ Τραμπ
Η Ευρώπη θα πρέπει να ανησυχεί για τις δικές τις αδυναμίες. Το έχουμε ξαναζήσει. Δεν θα είναι μια έκπληξη. Θα είναι μια δυσάρεστη εξέλιξη για τις ΗΠΑ, αλλά σε ό,τι αφορά στην εξωτερική πολιτική δεν νομίζω ότι θα έχουμε μεγάλες αλλαγές. Πιο πολύ την ενδιαφέρει η εκλογή της Λεπέν, παρά ο Τραμπ.
Ο Τραμπ έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να υλοποιεί πολιτικές που θεωρεί ο ίδιος επωφελείς για τις ΗΠΑ. Το θέμα είναι να θέσεις την πολιτική του σε τέτοιο σημείο ώστε να επωφεληθείς εσύ απ’ αυτό. Εμείς κυβερνήσαμε επί Τραμπ. Είδαμε δύο όψεις της κυβέρνησης Τραμπ. Είναι στο χέρι της δικής μας στρατηγικής. Θα ήταν κρίσιμο να έχουμε μια άλλη εξέλιξη από την εκλογή του Τραμπ.
Ελληνοτουρκικά
Η Τουρκία έχει μια σαφή στρατηγική. Για τη δικιά μας δεν είμαι σίγουρος. Οι θέσεις είναι σαφείς. Αυτή την περίοδο υπάρχει μια αποκλιμάκωση της έντασης για να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής. Η Τουρκία είναι μια ισχυρή δύναμη για τους εταίρους της. Είναι στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν έχει σταματήσει να έχει σχέσεις με τη Ρωσία. Τα F-16 τα παίρνει κανονικά χωρίς όρους. Βοηθάει στην αποκλιμάκωση για να παίρνει η Τουρκία αυτά που θέλει από ΗΠΑ και Ευρώπη. Έχει μια στρατηγική. Η δικιά μας ποια είναι; Πως φανταζόμαστε τη συμβίωση όταν ο γείτονας γίνεται πιο ισχυρός και είναι προκλητικός. Θέλουμε μια δίκαιη λύση των διαφορών μας; Χωρίς όμως υποχωρήσεις; Δεν είναι σαφές.
Ο κ. Μητσοτάκης κατηγορεί τους αντιπάλους του και μετά λέει «πάμε να κάνουμε υποχωρήσεις με την Τουρκία». Η πολιτική της αναβλητικότητας δεν οδηγεί πουθενά. Αυτή την περίοδο θα πρέπει να την οδηγήσει στη λύση των διαφορών μας. Θεωρώ ότι χάνουμε κρίσιμο χρόνο. Θα έπρεπε να αξιοποιήσουμε τη θέση μας στο ΝΑΤΟ και στην περιοχή. Να συνδέσουμε τη καλή γειτονία με την ευρωτουρκική σχέση.
Για τα εύσημα Σόιμπλε στο βιβλίο του
Ο Σόιμπλε είχε εμμονή με την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Ήθελε να ρίξει όλο το πολιτικό βάρος στην Ελλάδα. Ήταν ένας ιδιόμορφος λαϊκισμός. Του έλεγε η Bild μπράβο. Έριξε τόσο βάρος που δεν μπορούσε μετά να μετακινηθεί. Ζήσαμε απίστευτα πράγματα.
Εμένα αυτό που με εκπλήσσει είναι το θάρρος που είχε στο βιβλίο να πει κάποια πράγματα με το όνομα τους. Οι «Βάστα Γερούν» στήριξαν την πολιτική τους εναντίον μου. Αυτό που οι υποστηρικτές του είπαν κωλοτούμπα, ο ίδιος το λέει ως ελιγμό. Ο ίδιος ανέφερε ότι εγώ του είπα ότι θα μείνω όπως και να έχει στην Ευρωζώνη. Αυτό που έχει αξία να δούμε είναι ότι το 2018 κατάφερε να παραμείνει στην Ευρωζώνη και να ολοκληρώσει τα προγράμματα μεταρρυθμίσεων και να βγει στις αγορές. Αυτό δεν ήταν καθόλου δεδομένο το 2015 και δεν ήταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το δημοψήφισμα έδωσε τη δυνατότητα και στην Ευρώπη και σε μας να κάνουμε ένα βήμα πίσω.
Για την «επόμενη μέρα» του
Έχω παραιτηθεί από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, απ’ αυτό που έκανα 15 χρόνια. Ήμουν στην πρώτη γραμμή. Δεν ήταν εύκολο και σε προσωπικό επίπεδο. Υπάρχει μεγάλη τοξικότητα, φθορά και άγχος. Δεν έχω παραιτηθεί από την πολιτική. Με τα λάθη και τα σωστά έχουμε αφήσει μια παρακαταθήκη. Η παραγωγή πολιτικής και η επαναπροσέγγιση της πολιτικής. Αυτό είναι το σημαντικό. Δεν είναι μόνο το ΤΙΚ ΤΟΚ πολιτική. Πρέπει να δώσουμε το όραμα στους νέους. Φτιάχνουμε ένα ινστιτούτο με νέους και για την Ελλάδα και για το εξωτερικό.
Η πρόταση για rebranding ήταν μια από τις πολλές προτάσεις που διαβάζω. Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι το κάθε δημόσιο πρόσωπο πρέπει να ξέρει τον τρόπο με τον οποίο τον προσλαμβάνει η κοινή γνώμη. Rebranding στις αξίες που πρεσβεύω δεν θα κάνω. Να παλεύω για τη Δικαιοσύνη, την Ειρήνη, την ανάπτυξη για ένα πιο δίκαιο μέλλον. Από μια άλλη γραμμή παραγωγής.
